Berxwedanî hertim bûye paya ciwanên Kurd. Qîrîn û banga azadiyê jî her tim bûye paya gelê Kurd. Bêhêvîtiya gelê Kurd ji nûve zindî kirin wiha nehêsan bû. Lê tişta ku hiştiye dengê dayîk, zarok, pîr û kalên Kurdan were bihîstin ew hestê tolhildanê ye ku di nava ciwanên wêrek de tê jiyan kirin e. ramanên Dîroka Kurdan û rastiya wan bi hezaran salan e hatiye veşartin lê bi têkoşîna qehreman re cardin rastiya gelê Kurd ji tevahiya cîhanê re hate nîşandan.

Lê ya rastî dîroka gelê Kurd destanên ku bi tijî vîna berxwedaniyê ve hatibû neqişandin û hezkirinê jî her dem li kêleka vê têkoşînê hatiye meşandin. Ji eşqa Mem û Zîn heta Derwêşê Ewdî çendî îxanet hebe jî, ji dorpêçên neyaran derbên îxanetê xwaribin jî lê ti carî ji ruhê berxwedaniyê destbernedane û her dem berê xwe dane qehremantiya azadiyê.

Tabî jinên ku bi hemû qehremantiyê xwe ve civakê rêvedibir ku ji aliyê zilamê serdest ve hat bindest kirin, jina ku ji hemû civakê re dayîktî dikir ji rastiya wê dûr xistin. Lê jibîr kirin ku dîrok ti carî esareta jina azad nade sîlkirin. Bedena jinê bi her awayî firotin, lê belê dil û ruhê wê ti carî nedikarin bifroşin. Lewra berxwedida her dem bi xwe re dafirand jiyanê. Îro jî di nava refên azadiyê de xwedî artêşekî fedaî, xwedî nasname, xwedî bîr û baweriya têkoşînê ne. Di eniyên herî pêş yê cengên dîrokî de pêşengtî dikin û îlhama xwe ya Cenga Xaburê de ji berxwedêrên Zendura yê digrin.

Heval Jiyan jî yek ji wan jinên pêşeng e ku di Cenga Xaburê de bi rengê jinên berxwedêr tevlî bû, bi xwe re da herikandin. Bi cesaret, vîn û ruhê xwe ve li hember dijmin serî netewand. Bû qehremanekî nemir. Jina ku bi hemû hezkirina xwe ve bû fedaî.

Heval Jiyan xwedî efsaneyeke serhildana gelê Kurd e. Bû hêvî lewra wek navê xwe tevlî jiyanê bû û heta gihîşt bêdawîbûnê parastina nirxên jiyanê dikir. Ya rastî rûkeniya wê, jiyanê dixemiland û reng dida jiyanê. Li hember kevneşopiyan xwedî helwestên wiha bû ku wek jineke şoreşger her tim di wek lêgerînvaneke azadiyê berê xwe dida qadên herî dijwar. Herî zêde jî li hember zihniyetê serdest ku jin wek amûrekî kar danî şerekî mezin dimeşand. Bi têkoşîneke dijwar bi kedekî mezin xwe ji nûve dafirand. Ji bo ku bibe xwedî meşekî rast bênavber têdikoşiya. Hestê tolhildanê her tim di ruh û mêjiyê wê de zindî bû. Lewra hêza xwe her tim ji hevalên xwe yên şehîd digirt.

Heval Jiyan bi şerê xwe yê mezin ya têkoşîna azadiyê de destanek berxwedaniyê nivîsand. Hezkirin û eşqa xwe bi azadiya Serok Apo û welatê xwe re dabû kîlît kirin. Welatê ku bi hezaran salane hatiye bindest kirin de ew, hezkirina xwe ji bo azadiyê ji bo zarokên vê welatê dabû. Berxwedaniya heval Jiyan bi destana Cenga Xabûrê re bû efsane û stargeha jina nemir. Jiyan gihîştiye azadiya xwe, jiyan berdewamiya berxwedana jina azad û xwedawendên asî ne.

Zîlan Dersîm

Kod Adı: Jiyan Agir Muş
Adı Soyadı: Canan Gündoğdu
Doğum Yeri: Muş
Anne – Baba Adı: Şükran – Selim
Şehadet Tarihi ve Yeri: 15 Ağustos 2021 / Metîna